ทอนซิล เป็นต่อมน้ำเหลืองที่อยู่บริเวณโคนลิ้นทั้ง 2ข้าง มีหน้าที่ดักจับเชื้อโรคในช่องปากและลำคอ
การผ่าตัดต่อมทอนซิล (Tonsillectomy)
เป็นการผ่าตัดเอาต่อมทอนซิลออกทั้ง 2ข้าง โดยผ่าตัดผ่านทางช่องปาก ไม่มีบาดแผลภายนอก
มีข้อบ่งชี้ดังนี้
1. ผู้ป่วยที่มีประวัติทอนซิลอักเสบบ่อยๆ
- มากกว่า 6ครั้งต่อปี หรือ
- 5ครั้งต่อปีโดยเป็น 2ปีติดต่อกัน หรือ
- 3ครั้งต่อปีโดยเป็น 3ปีติดต่อกัน
2. ผู้ป่วยที่มีต่อมทอนซิลขนาดใหญ่จนอุดกั้นทางเดินหายใจ หรือมีอาการนอนกรน
- กรณีนี้มักพบเป็นสาเหตุการผ่าตัดทอนซิลในเด็ก ซึ่งสามารถผ่าตัดได้ตั้งแต่อายุ 2ปีเป็นต้นไป
- สามารถพบในผูใหญ่ได้
3. ผู้ป่วยที่เคยเป็นฝีรอบทอนซิล (Peritonsillar abscess)
- ซึ่งต้องรักษาอาการอักเสบให้หายก่อน จากนั้นเว้นระยะเวลาประมาณ 1เดือนจึงทำการผ่าตัด
4. ผู้ป่วยที่ทอนซิล 2ข้างขนาดไม่เท่ากัน
ผลข้างเคียงจาการผ่าตัด
1.เลือดออกจากแผลผ่าตัด ถ้าออกมากจำเป็นต้องทำการห้ามเลือดในห้องผ่าตัด
2. แผลอักเสบติดเชื้อ
การปฏิบัติตัวก่อนผ่าตัดทอนซิล
1. ตรวจเลือด X-ray ปอด ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ เพื่อประเมินความพร้อม
2. งดน้ำ งดอาหารอย่างน้อย 6ชม.ก่อนการผ่าตัด เนื่องจากเป็นการดมยาสลบ จึงต้องระวังการสำลัก
การปฏิบัติตัวหลังการผ่าตัดทอนซิล
โดยทั่วไปผู้ป่วยจะได้กลับบ้านหลังผ่าตัด 1-2วันขึ้นกับสภาพของผู้ป่วยแต่ละราย
อาการที่พบได้บ่อยหลังผ่าตัด
- ผู้ป่วยมักมีอาการเจ็บคอร้าวไปหู เวลากลืนน้ำลาย ซึ่งอาการจะค่อยๆดีขึ้น
- มีเลือดจางๆปนน้ำลายเล็กน้อย มักพบในช่วง 2-3 วันแรก
1.การกินอาหาร
- ช่วง 1-3 วันแรกหลังผ่าตัด แนะนำให้ทานอาหารเหลวเย็น พยายามดื่มน้ำเยอะๆ งดอาหารร้อน
- วันที่ 4-7 หลังผ่าตัด สามารถทานอาหารอ่อน เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม ตามที่ผู้ป่วยทานไหว
- จากนั้นค่อยๆเริ่มทานอาหารปกติเช่น ข้าวสวยได้ โดยให้งดของทอด อาหารแข็งๆ อาหารกรอบๆก่อน
- ที่ 2สัปดาห์หลังผ่าตัด ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักทานอาหารปกติได้แล้ว
2. การดูแลแผล
- งดขาก ไอหรือจามแรงๆ ในช่วง 2-3วันแรก
- ดูแลความสะอาดในช่องปาก สามารถบ้วนปากด้วยน้ำเกลือ หรือน้ำสะอาด
- สามารถแปรงฟันได้ แต่ต้องระวังขนแปรงโดนแผล เนื่องจากอาจทำให้เลือดออกได้
- โดยทั่วไปแผลมักหายเป็นปกติใน 2-3 สัปดาห์
3. ทานยาฆ่าเชื้ออย่างสม่ำเสมอจนครบ ทานยาแก้ปวดตามอาการ
4. กรณีมีเลือดออกจากแผล
- ให้อมบ้วนน้ำเย็น/น้ำแข็ง
- บ้วนเลือดใส่แก้ว (เพื่อประเมินปริมาณเลือดที่ออก)
- ประคบเย็นที่คอด้านนอก
- มาพบแพทย์ทันที